در گوشه گوشهی سرزمین ایران بناهای متعددی وجود دارد. و گاه همین بناهای متعدد قدیمی، شما را به درون شهرها میکشاند که آثار منحصر به فرد ببینید و نگاهی به پشت سر زمان داشته باشید، به بناهایی که استوار ماندند و حکومت¬هایی که رخت بربستند. برج طغرل یادگار حکومتی سلجوقیان بنایی ماندگار است، که در قلب شهرری استوار ایستاده است.
این برج در مشرق قبرستان ابن بابویه قرار دارد. از کوچهی مشرف به روبهروی قبرستان وارد میشوید و پلاک 57 با پلکان آجری و دری قدیمی از چوب گردو خودنمایی میکند، سپس دست بر کلون در انداخته، چند ضربهای میزنید تا وارد باغ شوید. ورودی زیبای برج طغرل با صدای چهچه پرندگان بیشمار آسمان که فضا را پر از ترانه و سرور کردهاند، هر گردشگری را مجذوب میکند. برج آجری مدوری در مرکز باغ قرار دارد و درختان کهنسالی چون توت، چنار و کاج آن را فراگرفتهاند. در قسمت شرقی هم حوضی مستطیل شکل قرار دارد که قامت برج همراه درختان بر روی آب نقش بسته است و با هر بادی میلرزد.
نام برج به نام اولین پادشاه سلجوقی است که به عنوان مقبرهی او نام گذاری شده است اما چون هیچ قبری از او داخل برج و محوطه باغی نیست، ادعای مقبره بودن برج رد میشود. برج آجری با 24 پرک، و آجرکاریهای زیبا در بالای برج و ارتفاع 20 متر، دارای دو ورودی غربی و شرقی همراه با طاقی است. در بالای ورودی غربی کتیبهای سنگی به فرمان ناصرالدین شاه و با خط نستعلیق در سال 1301 ه.ق نصب شده است. برج از درون دارای سقف نیست و آسمان از قاب دایرهای شکلش دیده میشود. در داخل برج روزنههای منظمی بر سرتاسر دیوارها قرار گرفتهاند که لانهی کبوترهای چاهی شدهاست.
برج کارکردهای قدیمی خود را همچنان حفظ کرده است. یکی آنها انعکاس صوت در مرکز برج برای سخنرانی است که صدا را اکو میبخشد و دیگری ساعت آفتابی دقیقی است که همچنان کار میکند. آب باران با کانالهایی که در زیر برج تعبیه شده به درون باغچه راهی میشود. در چوبی برای پلکان شرقی داخل برج در فاصلهای پنج متری وجو دارد که کارکردی برای انجام امور مرمتی است، تصویر برج برای اولین بار در سفرنامه اوژن فلاندن آمده و قسمتی از آن تخریب شده بود و بارها تا به امروز مورد مرمت قرار گرفته و گفته میشود با توجه به زلزلههای پیش آمده در ری، بنایی ضد زلزله بود و تا امروز توانسته از گزند حملهی مغول و زلزلهها پا برجا بماند.
در این مکان آقای قنبری که باغبان برج و مسئول نگهبانیاش است با جان و دل بنا را توضیح میدهد و در آخر هر بازدید کنندهای را به مزار استاد سید محمد طباطبایی پدر تاریخ و فرهنگ ادبی پارسی راهنمایی میکند.
با خروجی از در شرقی برج، محوطهی باستانی قدیمیتری در خیابان شهید آوینی در کوچه 22 بهمن قرار دارد. که زندگی از چند هزار سال پیش از میلاد تا به امروزه همواره در جریان بوده است. نام این محوطه باستانی چشمه علی است. و چشمهای در پای تپه که از سفرههای آب زیر زمینی هم چنان میجوشد، تا 50 سال پیش محلی برای شست و شوی کارهای روزانهی اهالی ری بوده است و در موقع خانه تکانی همهی اهالی منطقه چشمهعلی فرشهای شسته شدهی خود را برروی آن پهن میکرده تا خشک شود. اما امروزه فقط محل آبتنی پسر خردسالان در فصل گرم تابستان است. وجهه تسمیه آن نیز به چشمهیِ علی نامعلوم است.
بازدیدکنندگان با دیدن نقش برجستهای قاجاری به تاریخی بودن محوطه پی میبرند. نقش برجستهی متعلق به فتحعلی شاه قاجار است، که در بالای چشمه قرار دارد و شاه قجر بر روی تخته نشسته و دیگر ملازمان در اطراف هستند و یکی از آنها چتری برای شاهزادهی قاجاری که پرندهای بروی بازویش نشسته، گرفته است، فضای نقشبرجسته به تاثیر از نقش برجستههای شاهان ساسانی هست. چشمان فتحعلی شاه و صورت ملازمانش با بیمبالاتی اهالی و لمس اثر و کندکاری آسیب فراوان دیده. اما قدمت تپه بیش از این این اثر است. این محوطه از یادگاران حکومتها نیست، مکانی از دوران نوسنگی ایران که از آن به عنوان عصر حجر یاد میشود، را نشان میدهد. آثار سفالینههای آن که متعلق به هزاره ششم ق.م است در موزه ایران باستان قرار دارد.
تپه در شرق نیز امتداد پیدا میکند با ساخت و سازی که در اطراف آن شده است، این تپه روز به روز کوچکتر شده است. در بالای آن دیواری کنگرهدار و به نشان دیوار برج از طرف سازمان میراث فرهنگی ساخته شدهاست ، و حصار دیوار اصلی شهرری طی سالیان زیادی تخریب شده است و امروز اثری از آن در دست نیست. مکانی از دورهی نوسنگی که تا دوره قاجار مورد توجه بود و همچنین بوستانی که در مقابلش ساخته شد هاست فضایی تفریحی برای ساکنانین اهالی ری به شمار میرود. صدای شادی و غمهایشان که به تپه میخورد گویی تپه همهی صداها را، از بلایای طبیعی و حملهی مغول تا آمد و رفتن حکومتهای مختلف و شستن قالیچهها به دست مردم را به یاد میآورد و هم چنان بر سر جای خودش باقی مانده و نظارهگر ساکنان جدید است.
امتیاز : | نتیجه : 0 امتیاز توسط 0 نفر مجموع امتیاز : 0 |